Nowa jakość w zarządzaniu komunikacją miejską

Na zewnątrz skwar. Pasażer dzwoni do ZTM ze skargą, że w autobusie ludzie mdleją z gorąca bo kierowca nie włączył klimatyzacji. Dyżurny ZTM, zza biurka, trzema „kliknięciami” komputerowej myszki sprawdza czy urządzenia chłodzące rzeczywiście są wyłączone i jaka aktualnie panuje wewnątrz pojazdu temperatura. Przykład drugi. Kierowca przez radio informuje centralę ruchu, że przed chwilą na jego oczach zderzyły się dwa samochody osobowe. Możliwe, że są ranni. Dyżurny momentalnie włącza podgląd i widzi dokładnie obraz z zewnętrznych kamer autobusu. Podejmuje działania, wzywa odpowiednie służby i jeśli istnieje taka potrzeba kieruje linie na trasy objazdowe. Mrzonki? Nie! Rzeczywistość. Dzięki nowym narzędziom jakie ma do dyspozycji ZTM zarządzanie komunikacją miejską stanie się wyjątkowo łatwe, wygodne i efektywne.

System Zarządzania Pozycjami Pojazdów to wielomodułowe narzędzie dyspozytorskie, pomagające zarządzać taborem operatorów. Dzięki funkcjonalnościom dostępnym w ramach systemu ZPP, możliwe jest bardziej efektywne wykorzystanie pojazdów kursujących na poszczególnych liniach, a co za tym idzie, sprawniejsze kursowanie komunikacji miejskiej.

Jak to działa?

System bazuje na danych otrzymywanych w czasie rzeczywistym bezpośrednio z pojazdów. W zależności od przewoźnika i obowiązującej umowy, dane te są zróżnicowane. Przewoźnicy miejscy, tj. Miejskie Zakłady Autobusowe i Tramwaje Warszawskie przekazują przede wszystkim pozycje swoich wozów oraz dane związane z linią na jakiej kursują. Dużo więcej informacji trafia do systemu od przewoźników prywatnych, którzy zaczęli kursowanie na stołecznych liniach w 2016 roku. Są to dodatkowo takie dane jak informacje dotyczące systemów grzania, chłodzenia i aktualnie panującej temperatury.

Zgodnie z otrzymywanymi danymi oraz rozkładami jazdy, osoby zarządzające systemem mają bieżący dostęp nie tylko do pozycji pojazdów, ale również do prędkości, kierunku jazdy oraz ewentualnych odchyleń względem rozkładu. Istnieje też możliwość otrzymywania powiadomień o nieprawidłowościach. Dzięki operacjom na danych w czasie rzeczywistym, dyspozytor otrzymuje tzw. alarmy o wszelkich nieprawidłowościach względem rozkładu oraz specjalne powiadomienia o utracie sygnału GPS przez pojazd, opóźnionym odjeździe z pętli oraz o prawdopodobieństwie utknięcia pojazdu w zatrzymaniu.

Kierowcy autobusów kursujących w ramach nowych umów z prywatnymi operatorami (patrz, iZTM nr 106) pozostają w stałej łączności radiowej z dyspozytorem ZTM. Ten zaś, widząc znaczące odchylenie względem rozkładu lub zator na drodze, może skontaktować się z kierowcą oraz podjąć działania mające zminimalizować ewentualne niedogodności dla pasażerów. Również w przypadku konieczności przeprowadzenia interwencji, prowadzący pojazd może skontaktować się bezpośrednio z dyspozytorem w celu skierowania do pojazdu odpowiednich służb.

Oprócz zarządzania pojazdami, system posiada szczegółową bazę przystanków z ich współrzędnymi geograficznymi. Dzięki niej pracownik ZTM ma możliwość szybkiego sprawdzenia rozkładu każdego pojazdu, który obsługuje dany przystanek oraz przewidywanego czasu kiedy się przy nim pojawi. Dane te również mogą być pomocne przy wprowadzaniu procedur sterowania pojazdami aby zniwelować rozbieżności względem czasu rozkładowego lub do poinstruowania tzw. brygady przystankowej, gdzie należy uzupełnić rozkłady jazdy.

Dodatkową zaletą systemu jest możliwość sprawnego uruchomienia komunikacji zastępczej. W przypadku awarii i konieczności skierowania w jej miejsce autobusów, dyspozytor ma bieżący podgląd na wozy znajdujące się w okolicy. Dzięki temu może szybko podjąć decyzję o wysłaniu autobusu rezerwowego lub przekierowaniu na linię zastępczą wozów obsługujących często kursujące linie.

Przykład:

Zdejmując kilka autobusów z często kursującej linii 503 oraz podejmując decyzję o skróceniu postojów pozostałych, pasażerowie linii 503 nie odczuwają dodatkowych utrudnień, zaś „zdjęte” pojazdy są w stanie zasilić linię zastępczą w kilkanaście minut.

Kto skorzysta na ZPP?

Podczas wprowadzania wszelkich innowacji w komunikacji miejskiej, ZTM myśli przede wszystkim o pasażerach. Nawet jeśli nie będą oni bezpośrednio korzystać z systemu. Przede wszystkim powinni odczuć poprawę punktualności kursowania komunikacji miejskiej. ZTM stara się dbać również o komfort podróży w części pasażerskiej. Dzięki otrzymywanym z systemu danym o temperaturze wewnątrz pojazdu możliwe jest zaplanowanie kontroli pojazdów przez nadzór ruchu również pod tym względem.

Dzięki systemowi ZPP łatwiejsze stało się również ewidencjonowanie wszelkich zdarzeń, do których może dojść na trasie. W przypadku wystąpienia np. kolizji, odpowiednią informację można w prosty sposób wprowadzić do systemu . Wystarczy kliknąć na pojazd oraz uzupełnić odpowiedni formularz. Rozwiązanie to usprawnia również możliwość prowadzenia kontroli stanu technicznego pojazdów, które przed wprowadzeniem do ruchu są przez pracowników ZTM sprawdzane. Pojazdy spełniające określone wymagania otrzymują odpowiedni certyfikat upoważniający przewoźnika do skierowania pojazdu na linię. Dzięki temu rozwiązaniu możliwe jest utrzymanie odpowiednich standardów świadczonych usług.

Plany rozwoju

Aktualna wersja systemu nie jest jeszcze ostateczna. W przyszłości system ma obejmować wszystkie autobusy i tramwaje. Trwają również rozmowy, w sprawie pozyskiwania danych od Szybkiej Kolei Miejskiej oraz Kolei Mazowieckich. Pojazdy miałyby przesyłać do systemu pełny zakres danych niezależnie od przewoźnika a otrzymywany materiał z pewnością wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie całego systemu komunikacji miejskiej zarówno w samej stolicy jak i w aglomeracji warszawskiej.

źródło: ZTM Warszawa